Select Page

Stanje tradicionalnih znanja o biodiverzitetu u Bosni i Hercegovini

PREPORUČENI NAČIN CITIRANJA

Barudanović, S., Ballian, D., Macanović, A., Đurić, G., Hatibović, E., Kolčaković, M., Savić, D. (2023): Stanje tradicionalnih znanja o biodiverzitetu u Bosni i Hercegovini.
UG FONDEKO, Univerzitet u Sarajevu – Prirodno-matematicki fakultet, Sarajevo https://doi.org/10.59509/9789926822026

DOI
https://doi.org/10.59509/9789926822026

Publikacija istražuje tradicionalna znanja o biodiverzitetu u Bosni i Hercegovini, pružajući dublji uvid u ulogu lokalnih zajednica u očuvanju prirode i održivom razvoju.

Preuzmi PDF

O publikaciji

Rizik od gubitka tradicionalnih znanja i praksi je u Bosni i Hercegovini (BiH) prepoznat odmah nakon pristupa BiH Konvenciji o biološkoj raznolikosti. Već tokom pripreme prve Strategije i akcionog plana za zaštitu biološke i pejzažne raznolikosti (BiH NBSAP 2008– 2015) definisan je, kao jedan od prioriteta, strateški cilj B5: Očuvanje tradicionalnih znanja i praksi u BiH.

 

U drugoj Strategiji i akcionom planu za zaštitu biološke raznolikosti (BiH NBSAP 2015– 2020), uz već dobro prepoznavanje bogatstva i potencijala bosansko–hercegovačkih tradicionalnih znanja i praksi, uspostavljen je konkretan cilj (Do 2017. godine – uspostaviti centre za očuvanje i implementaciju tradicionalnih znanja i praksi, posebno u ruralnim područjima od interesa).

 

Poseban interes za stanje i raznovrsnost tradicionalnih znanja i praksi u BiH je nastao kroz učešće u radu Međuvladine platforme za biodiverzitet i ekosistemske servise (IPBES); Platforma teži sinergiji klasičnih naučnih i tradicionalnih znanja, kao i njihovom korištenju u donošenju održivih odluka. Tokom posljednje decenije IPBES aktivno radi na procjenama stanja ekosistema na globalnom i regionalnom nivou.

 

Globalnim prepoznavanjem potrebe za provođenjem nacionalnih procjena ekosistema, omogućeno je i pokretanje projekta Procjene stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima u Bosni i Hercegovini. Uz punu organizacionu, tehničku i stručnu podršku i saradnju između World Conservation Monitoring Centre (WCMC, Kembridž) i Univerziteta u Sarajevu, putem finansijske potpore od strane Internacionalne inicijative za klimu (IKI, Njemačka vlada), projekat Procjene nastoji utvrditi stanje znanja o biodiverzitetu, koristima od prirode, pritiscima, scenarijima i opcijama upravljanja prirodom u Bosni i Hercegovini.

 

Tradicionalna znanja i prakse su veliki, ali nedovoljno prepoznat, korišten i očuvan dio ukupnih znanja o prirodi Bosne i Hercegovine. Bogatstvo tradicionalnih znanja i praksi u Bosni i Hercegovini je srazmjerno bogatstvu naše prirode/biodiverziteta. U nastojanju da se tradicionalna znanja i prakse uključe u Procjenu stanja prirode i upravljanja prirodnim resursima, uz potporu UNESCO Programa za lokalne i autohtone sisteme znanja (LINKS) i njihovu Jedinicu za podršku ovim znanjima, u Bosni i Hercegovini je pokrenut projekat Istraživanje lokalnih i tradicionalnih znanja kao podrška nacionalnoj procjeni ekosistema.

 

Cilj projekta, a i ove publikacije koja nastaje kao njegov rezultat, je procjena današnjeg stanja tradicionalnih i lokalnih znanja o prirodi/biodiverzitetu BiH. Istraživanja za potrebe projekta, koja su provedena uz primjenu najboljih praksi iz pristupa za prepoznavanje i rad na tradicionalnim i lokalnim znanjima (IPBES, 2017), rezultirala su velikim brojem prikupljenih informacija.

 

Ova publikacija sadrži onaj dio prikupljenih i obrađenih informacija koji se odnosi na stanje tradicionalnih i lokalnih znanja, a prezentiranje bogatstva i raznovrsnosti ovih znanja u Bosni i Hercegovini treba očekivati u našoj narednoj publikaciji.

 

Uz iskrenu zahvalnost svim našim sagovornicima u lokalnim zajednicama, nadamo se da će ova publikacija pokrenuti pozitivne promjene u očuvanju tradicionalnih znanja o biodiverzitetu u Bosni i Hercegovini.

PREGLED

Knjiga “Stanje tradicionalnih znanja o biodiverzitetu u Bosni i Hercegovini” predstavlja sveobuhvatno istraživanje koje se fokusira na važnost očuvanja tradicionalnih znanja i praksi lokalnih zajednica u kontekstu zaštite biodiverziteta i održivog razvoja. Autori knjige pružaju detaljan pregled različitih aspekata tradicionalnih znanja, uključujući upotrebu biljaka, životinja i prirodnih resursa, kao i načine na koje su lokalne zajednice kroz generacije prenosile ta znanja i vještine.

Ova publikacija naglašava važnost uključivanja tradicionalnih znanja u suvremene strategije zaštite biodiverziteta i očuvanja prirode. Kroz brojne primjere i studije slučaja, knjiga ilustruje kako ova znanja mogu doprinijeti očuvanju biološke raznolikosti, prilagodbi na klimatske promjene i promociji održivih lokalnih zajednica. Također ističe potrebu za jačanjem suradnje između naučnih istraživača, donositelja odluka i nositelja tradicionalnih znanja, kako bi se osigurao holistički pristup zaštiti prirode.